ADD bij vrouwen wordt vaak niet (h)erkend, en dit zorgt voor problemen…

Ben je een dromer, chronisch te laat, ongeorganiseerd, chaotisch, raak je spullen kwijt en vind je het lastig om (saaie) gesprekken te volgen? Dan zou je wel eens ADD kunnen hebben. ADD bij vrouwen wordt vaak gemist of pas op latere leeftijd ontdekt. Waar jongens met ADHD of ADD hyperactief gedrag vertonen, zijn meisjes met ADD geneigd weg te komen met hun ‘tekortkomingen’ door te pleasen, extra hard te werken op school en zich rustig te houden.



Het missen van de diagnose ADD bij vrouwen kan voor problemen zorgen, zo ook bij mij (José Schrijver, 33 jaar uit Den Haag). Inmiddels leef ik ‘al ruim 5 jaar een blij en gezond leven met ADD, zonder medicatie’ .

Graag deel ik mijn verhaal met jullie.

Ik kreeg de diagnose ADD toen ik 26 jaar was

Op 26-jarige leeftijd, terwijl ik thuis zat met een burn-out, werd ik gediagnosticeerd met ADD. Wat een opluchting! Mijn leven was een aaneenschakeling van mislukkingen – onafgemaakte studies, spanning, ruzies, ziekte, nieuwe hobby’s, te laat komen, spullen kwijtraken, nooit kunnen slapen, administratie problemen – en eindelijk was daar ‘de boosdoener’.

In de periode na de diagnose las ik oneindig veel boeken en artikelen op het internet, waarbij de tranen (vaak van blijdschap en zelfcompassie) over mijn wangen rolden. Bij PsyQ kwam ik in contact met lotgenoten en ook tijdens groepsgesprekken vloeiden de tranen rijkelijk, van verdriet maar ook van het lachen. Wat een herkenbaarheid!

Ook voor mijn moeder was de diagnose een eye-opener. Met tranen in haar ogen gaf ze me een dikke knuffel toen we de behandelkamer uitliepen. ‘Ik heb jou gewoon nooit begrepen, en nu snap ik het…’, zei ze met een trillende stem.

Maar wat is ADD eigenlijk?

ADD staat voor Attention Deficit Disorder, in het Nederlands ‘Overwegend Onoplettend Type’ genoemd. Het is een subtype van het bekende ADHD. Het verschil met ADHD is, dat bij ADD het aandachtstekort op de voorgrond staat, in plaats van de hyperactiviteit bij ADHD.

Mensen met ADD zijn snel afgeleid en rusteloos. Andere symptomen zijn stemmingsschommelingen, vergeetachtigheid, slaapproblemen, moeite met concentratie, geen tijdsbesef hebben, ongeorganiseerdheid en overgevoeligheid voor beeld en geluid.

Een hoofd vol gedachten, verdwenen sleutels en schapen tellen

Waar ik vooral last van had was de continue gedachtestroom. Een hoofd vol gedachten dat niet te stoppen was, ook niet als ik wilde slapen of me wilde concentreren op een examen. Ook was ik regelmatig overprikkeld, sloot ik me uren op in mijn kamer en vond ik het moeilijk om gesprekken te volgen, vooral wanneer deze gesprekken casual waren.

’s Morgens kwam ik met geen mogelijkheid mijn bed uit en ’s nachts staarde ik uren naar het plafond. Altijd was ik mijn sleutels en andere spullen kwijt. Dit dreef mijn ouders tot waanzin.

ADD bij vrouwen – zonder diagnose – zorgt voor problemen

Na jarenlang therapie, zelfstudie, yoga, meditatie, een reis naar Nieuw Zeeland en het starten van mijn eigen bedrijf, is het me duidelijk geworden. Wanneer ADD niet gediagnosticeerd wordt en er dus geen behandeling plaatsvindt, kan dit zoals in mijn geval tot een burn-out leiden. Of het leidt tot andere problemen, zoals depressie en verslaving.

Ben je lui, dom en ongedisciplineerd, of heb je ‘gewoon’ ADD?

Plannen en organiseren zijn ‘basis skills’ en op school wordt er van je verwacht dat je deze skills gewoon hebt. Het feit dat ik afspraken vergat, altijd te laat kwam, spullen kwijt raakte en mijn scriptie niet logisch op papier kreeg, was gewoon stom. Van mijn omgeving kreeg ik te horen dat ik lui en ongemotiveerd was.

Ik ging het bijna geloven. Om ‘bij te blijven’ heb ik mezelf aangeleerd om veel te hard te werken. Daarmee walste ik jarenlang compleet over mijn grenzen.

Ook vertelden mensen mij regelmatig dat ik onzin uitkraamde, wanneer mijn hersenen weer eens wat gekke sprongen maakten of wanneer mijn onderbuikgevoel zei ‘dit moet je écht niet (of wel) doen’ maar ik niet kon uitleggen waarom dit zo was.

Wat ik nu weet, is dat je als vrouw met ADD niet lui, dom en ongedisciplineerd bent. Jouw hersenen werken gewoon anders dan die van neurotypicals.

ADD en erbij willen horen

Vanuit evolutionair perspectief willen we als ‘mens zijnde’ ergens bij horen, maar ik heb me altijd anders gevoeld. Wij vrouwen met ADD zijn ook anders, onze hersenen werken anders. Om er toch bij te horen leerde ik mezelf pleasegedrag aan. Ik stopte enorm veel energie in hoe ik me moest gedragen, om maar aardig en leuk, of in ieder geval normaal gevonden te worden.

Hoe onbehandelde ADD symptomen in mijn geval tot een burn-out leidden

Je ergens op concentreren is voor vrouwen (en mannen) met ADD enorm inspannend, maar om te kunnen functioneren in de huidige maatschappij is concentratie een noodzaak.

Ik deed er dus alles aan om de dingen goed te doen, volgens de boekjes, en dit was een enorme uitputtingsslag. Ook heb ik nooit geleerd hoe om te gaan met prikkels en concentratieproblemen.

Tel dit op bij de rest van de chaos en het resultaat is spanning, een laag zelfbeeld, stress, schaamte en uiteindelijk, in combinatie met andere factoren… burn-out.

Het grote ADD medicatie avontuur

Ik was een burn-out en ADD diagnose verder toen ik belandde bij PsyQ ADHD voor Volwassenen. Medicatie gebruiken was het advies. Een jaar lang probeerde ik van alles, van Ritalin tot Dexamfetamine en Methylfenidaat Retard.

Het was niet voor mij. De medicatie was slecht voor mijn lichaam (droge huid, hoge hartslag, afvallen, misselijkheid, spierspanningen en uiteindelijk problemen met de lever en mijn darmen) maar ook voor mijn psychische gesteldheid. Het vlakte me af, ik verloor mijn spontaniteit en creativiteit en ik voelde me mezelf niet meer.

En nu?

Een zoektocht naar alternatieven

Ik ging op ontdekkingstocht en het avontuur bracht me naar Nieuw Zeeland. Hier ontdekte ik de kracht van yoga en meditatie, essential oils en merkte ik dat ik gevoelig ben voor gluten en kaas (wat uiteindelijk de caseïne in kaas bleek te zijn).

Medicatie was niets voor mij, maar inmiddels heb ik geleerd te leven met de ADD symptomen.

Al jaren ben ik gelukkig en gezond zonder medicatie, dankzij verschillende aanpassingen in mijn leefstijl zoals voeding, yoga, meditatie en voedingssupplementen.

Dit was een hele zoektocht, die het meer dan waard was. Nog steeds leer ik dagelijks.

Natuurlijk loop ik af en toe tegen problemen aan, maar dat geldt ook voor mensen die geen ADD hebben.

ADD + diagnose – burn-out + alternatieven = een blije vrouw

Naast ADD ben ik ook een beetje dyscalculie, maar bovenstaand rekensommetje klopt echt! De diagnose ADD heeft mij veel gebracht, waaronder begrip voor mezelf en begrip vanuit mijn omgeving. Geweldige behandelaars leerden mij de juiste skills, maar zij vertelden mij ook dat ik mijn eigen keuzes moet maken en ‘het ideaalplaatje’ zoals de maatschappij ons een beetje oplegt mag loslaten.

Dankzij het vertrouwen dat ik kreeg durf ik nu de stap te zetten om naar het buitenland te vertrekken wanneer ik dit wil, en niet die 9-5 kantoorbaan mét carrière na te streven.

Succes met je ADD

Bij het lezen over ADD heb ik de focus altijd gelegd op succesverhalen. Mensen met ADD bezitten vaak bijzondere vaardigheden met betrekking tot probleemoplossend denken, inlevingsvermogen, creativiteit, empathisch vermogen, spontaniteit en verbanden leggen.

Ik focus me liever op de kwaliteiten dan op de beperkingen die ADD met zich meebrengt.

Ik geniet van mijn werk als freelancer, waarbij ik werken op de laptop afwissel met ‘fysiek’ mensenwerk. Wanneer ik iets interessant vind beland ik in de hyperfocus en verzet ik bergen werk. Ik reis graag, heb veel sociale contacten en ik voel me gewoon blij en vrij.

Iedere vrouw met ADD verdient een diagnose en ik hoop dan ook dat alle ‘mede ADD’ers’ hun weg vinden in het leven met ADD.

Life is good, ook als vrouw met ADD.

6 gedachten over “ADD bij vrouwen wordt vaak niet (h)erkend, en dit zorgt voor problemen…”

  1. Heel herkenbaar! Medicatie psychiater kwam ook niet verder als Ritalin, wat niet hielp. En, gezien ik vaak vergat de medicijnen in te nemen, werkte dat zeker niet. Ik ging er wel van hyperventileren, dat dan weer wel.

    De laatste psychiater die ik gehad heb, was bij volwassenenzorg op Emergis in Goes, die daarvoor was van langdurige zorg en weigerde te geloven, dat ik ADD had en bleef zich vastbijten in de vroegere diagnoses: Bipolaire stoornis en randverschijnselen van Borderline.

    En daar zouden alle andere problemen zoals slapeloosheid en vergeetachtigheid vandaan komen. Tja, psychiaters houden er niet van, als ze tot de conclusie moeten konen, dat ze finaal mis zitten met hun diagnoses.

    Helaas heb ik ook een huisarts gehad, die zich ook in die diagnoses bleef vastbijten, dus, overal waar ik voor kwam, keek hij standaard op zijn pc, of de diagnoses er nog in stonden, zodat hij wederom kon vaststellen, dat alles tussen mijn oren zat.

    Intussen ben ik bij Praktijk van Waterschoot in Goes getest en daar kwam inderdaad uit, dat ik ADD had.

    Ik moet er mee leven, dat ik chaotisch ben, aan slapeloosheid lijd (mijn hersenen maken graag verhaallijnen aan voor de en die ik bij voorkeur ’s nachts schrijf) Maar, ADD heeft ook zijn voordelen: ik ben goed in taal, vooral in Engels en dus ook goed in verhalen schrijven in die taal. Helaas kan ik dat niet omzetten in betaald werk, dat is nooit gelukt.

    Toen ik in de jaren 70 van de mavo kwam, kon ik wel naar de havo, als ik dat wilde, maar, dan moest je meer zelfstandig studeren en dat lukte bij mij niet. Dus werken, maar, ik kwam niet verder dan productiewerk of schoonmaakwerk en dat trok mijn lichaam niet. Ik ben nu al jaren afgekeurd (80 tot 100 %) en heb ook dat moeten accepteren.

    Ik baal nog steeds dat ik niks kan doen met de dingen, die ik wel goed kan en voornamelijk afgerekend word op de dingen, die ik niet kan..

    Welkom in Nederland. Het liefst zou ik hier vertrekken naar een plaats, waar ze dat niet doen, maar, dat kan helaas pas wanneer ik 67 jaar en 3 maanden ben. Volgende maand wordt 61 worden. Dus nog wat jaren te gaan.. KBO (Keep buggering on!) zou Churchill zeggen.

    1. Hi Anja, wat heftig zeg, jouw verhaal. Dat zijn een hoop verkeerde diagnoses.

      Een vriend van mij is ook afgekeurd door ADHD, bipolair stoornis, verslaafd en is 52 jaar. Hij woont nu in Portugal. Daar functioneert hij veel beter. Hij doet vrijwilligerswerk en maakt muziek.

      Is dat voor jou geen mogelijkheid?

      Liefs en ‘bugger on’,
      Jose

  2. Ok.. je bent een vrouw met ADD en door goede voeding en leefstijl gebruik je geen medicatie?

    Knap, denk dat heel veel mindset is?

    1. Bedankt voor je reactie Tanja!

      Een positieve mindset is inderdaad nodig. Het kostte best veel tijd, geld en energie om te achterhalen wat voor mij werkt.

      Het was het voor mij meer dan waard, maar dat zal misschien niet voor iedereen zo zijn.

  3. Ha José,

    Herkenbaar verhaal. Dank daarvoor.

    Ik heb gelukkig wel baat bij methylfenidaat. Dat slik ik nu een half jaar. En het maakt me rustiger in mijn hoofd en daardoor kan ik – eindelijk – het ernstige ziektebed en de dood van mijn man verwerken en alle moeilijke dingen van vroeger die dat naar boven heeft gebracht. Zoveel last gehad van angsten in mijn leven. Ging na een intensieve therapie in 2009 en 2010 wel veel beter gelukkig, waardoor ik toen mooie jaren heb gehad met mijn man en er voor hem kon zijn toen hij voor het eerst ziek werd. Ik durfde zelfs te verhuizen naar Den Haag, zodat we dichterbij zijn werk woonden en hij niet meer zoveel reistijd kwijt was. Maar toen de ziekte terug kwam en hij na een operatie in zijn hoofd halfzijdig verlamd raakte en een forse woordvindstoornis bleek te hebben en in een revalidatietraject terecht kwam, terwijl er tegelijkertijd nog enorm veel tumor in zijn hoofd zat en ik wist dat hij daaraan zou overlijden, ben ik helemaal over de kop gegaan in mijn hoofd. Dat was verschrikkelijk. Enerzijds kwam ik heel sterk over en regelde ik alles voor mijn man en zat ik overal bovenop. Had ik ook alles heel goed in de gaten en was ik iedereen een stap voor, ook de artsen. Maar in het dagelijks leven ging ik helemaal stuk. Paniekaanvallen, onzeker, geen grip op emoties, piekeren, mijn hoofd op hol en zo minderwaardig. Ik wist toen al… Er is meer met mij aan de hand dan wat is vastgesteld ooit. Het was zo heftig, ook de jaren erna.

    Uiteindelijk deze zomer opgenomen geweest en ze waren daar verbaasd dat ik het zo lang had volgehouden. Ik zat zo vol dat het letterlijk overstroomde. Ik kon daardoor niet verwerken of tot rust komen. Sinds de opname verandert er veel voor mij.

    Nu pas besef ik hoe absurd het was en dat het echt niet normaal was, eveneens als periodes van burnout, depressie en een hoofd op hol vroeger. Ik worstel daar nog mee. Ik zie nu pas dat het ook anders kan en hoe mijn leven getekend is door dat neurodiverse brein en de angststoornissen en gevoelens van mislukking. Daar heb ik nog wel wat stappen in te zetten qua verwerken en anders in het leven te staan. Ik moet er echt aan wennen. Als je zo lang in de storm hebt gelopen, is de kalmte bevreemdend. Het maakt me blij en onzeker tegelijkertijd.

    Ik word nu doorverwezen naar PsyQ in Den Haag vanuit de christelijke GGZ instelling waar ik opgenomen was. Ik ben vastgelopen in hun ambulante traject, omdat ik daarvoor naar Dordrecht moest en het niet klikte met de begeleiding daar. Gelukkig hoor ik goede verhalen over PsyQ Den Haag en ik ben nu wel blij even geen therapie te hebben. Ik ben wel net gestart met dagbesteding en begeleiding bij ReAkt. Daar heb ik veel vertrouwen in. Heb leuke kennismaking gehad en ga in Voorburg meedoen met schilderlessen.

    Voor de rest rust ik nu maar eerst eens uit. Bizar dat ik dat eindelijk kan. En ik ben ook veel bezig met meditaties, ontspanningsoefeningen en ook het luisteren van podcasts. De lezingen en preken van Henri Nouwen inspireren me ook, net als podcast, video’s en lessen van The Bible Project. Ben opgegroeid in behouden christelijk milieu met al zijn voor- en nadelen. Heb enorm veel Bijbelkennis en vind het leuk me daarin te verdiepen, zonder de angst die ik vroeger wel kon hebben. En ook de Oosterse technieken van meditatie en mindfulness hebben mijn interesse gewekt. Mooi ook om te zien dat die werelden elkaar meer beginnen te ontmoeten en versterken. Het helpt me heel erg om als ik in bed lig te luisteren naar geleide meditaties. Ik vind die van Michelle’s Sanctuary erg fijn en nu ik heb ontdekt dat je gewoon geleide meditaties hebt over rouw, maar ook zelfliefde enzovoort gaat er een wereld voor me open. En het mooie van die van Michelle is dat ze ook bedoeld zijn als slaaphypnose, het is de bedoeling dat je ervan kalmeert en in slaap valt. Mijn laatste vondst is de gratis app Bidden Onderweg vanuit de Ignatiaanse traditie en ook het zingen, de lezingen, gebeden en stilte van de vieringen van Taize zijn door corona nu live te volgen.

    Haha, was niet eens mijn bedoeling om al mijn ontdekkingen op te sommen, typisch ADD… Lekker associëren. Maar wie weet hebben jij of anderen nog wat aan deze tips.

    En ik ga je blog opzoeken.

    Dank voor je stuk. Voor mij weer herkenning en bemoediging!

    Liefs van Frouckje

Geef een reactie