ADHD en autisme

Je kunt de diagnose ADHD en autisme krijgen. Deze combinatie komt best vaak voor. Een complexe situatie als je met beide aandoeningen te maken krijgt. Ook zul je dit niet zo snel verwachten, omdat je bij autisme als eerste denkt aan iemand die zich terugtrekt, die met zijn neus in de boeken zit of technische problemen oplost en weinig contact met anderen maakt.

Bij ADHD denk je vaak aan iemand die rond stuitert, impulsief handelt en zeer chaotisch is. Als je dit zo leest lijken het eerder tegenstellingen dan aandoeningen die samen kunnen gaan en een overlap laten zien. Onderzoek laat zien dat je van beide aandoeningen kenmerken kunt hebben, een mix van ADHD met Autisme. Voor de juiste behandeling is het belangrijk dit te weten. 

De overeenkomsten tussen autisme en ADHD op een rijtje: 

• Moeilijk te stoppen als hij of zij aan het woord is. 

• Hyperfocus als de interesse er is, niet kunnen stoppen, de tijd vergeten. 
• Blijven vertellen, het maakt niet uit of iemand luistert, dat merkt hij of zij niet op. 
• Last van stemmingswisselingen en angsten. 
• Woede uitbarstingen. 
• Moeite met sociale vaardigheden. 

• Moeite om contact te leggen met anderen en dit contact te onderhouden. 

De verschillen tussen autisme en ADHD: 

Autisme                                                                   ADHD 

Vergeet geen enkel detail                                    Vergeetachtig 

Iets nieuws kan angst oproepen                         Nieuwe zaken prikkelen en dagen hem/haar uit 

Werkt volgens een plan                                        Werkt onordelijk, zelfs impulsief 

Focus op 1 zaak                                                      Pakt gerust meerdere zaken op en maakt ze niet af  

Ziet details                                                               Mist de details       

Zit vaak vastgeroest in hetzelfde                         Zoekt juist de afwisseling niet de sleur 

Moeite om 1 gesprek te volgen                  Valt in gesprek in zonder zich af te vragen of het kan 

Vindt het moeilijk gesprek te houden                Goeie babbel, geen rem 

In de praktijk zul je veel meer overeenkomsten en verschillen ontdekken, omdat er geen standaard  ADHD’er is en ook geen standaard persoon met autisme.  
 

Het belang van de juiste diagnose bij ADHD en autisme 

Om een juiste behandeling te krijgen dient er eerst een diagnose van jouw aandoening te zijn. Vaak zijn er al vermoedens thuis en op school, maar deze moeten worden vastgesteld door een deskundige, een kinderpsycholoog of kinderpsychiater. Daarvoor ga je een test maken. Deze test wordt bekeken en beoordeeld door jouw behandelend arts. De behandeling hangt af van de uitslag van de test. Dat kan therapie zijn, begeleiding en/of medicatie.

De eerste tijd wordt er met korte tussenpozen bekeken of de behandeling, zoals die nu gaat, aanslaat. Een professionele begeleider kan je thuis observeren, in gesprek gaan met de ouders over de voortgang, de ouders handvatten en tips geven en een bezoek brengen aan de school van het kind met ADHD en autisme. Ook op school zal een observatie zijn. De leerkracht krijgt een rapport over de bevindingen met tips en handreikingen hoe deze het kind nog beter kan begeleiden en helpen. Ook met de interne begeleider kan worden gesproken, omdat deze hierin een belangrijke taak heeft (extra hulp bieden of extra begeleiding inzetten.  

Een beetje ADHD en licht autistisch…. 

Wat fijn dat er eindelijk een diagnose is gesteld door een deskundige! Het kan zeer bevrijdend zijn om te weten wat er met je aan de hand is. De toevoeging “door een deskundige” is van belang, want iedereen kan labeltjes plakken, terecht en onterecht. Om voor hulp in aanmerking te komen heb je toch echt een diagnose van een psycholoog of psychiater nodig. Het invullen van een zelftest en zelf de diagnose stellen telt niet.

Een professional zal niet snel spreken van een beetje ADHD en licht autisme. Dergelijke bijvoeglijke naamwoorden doen afbreuk aan de aandoening. Men zou kunnen denken “dat het allemaal wel meevalt”, zonder precies op de hoogte te zijn van de ernst van de aandoening.   

Omdat er bij ADHD en autisme overeenkomsten zijn, is het stellen van een diagnose extra moeilijk, ook als een professional dit doet.  

ADHD en autisme zijn complexe aandoeningen, in combinatie met elkaar kan het je nog meer verwarren als jij je erin verdiept. Het is moeilijke materie, want het ene kenmerk van ADHD en/of autisme zal bij iemand minder of meer aanwezig zijn dan bij een ander. De ene persoon met ADHD in combinatie met autisme is de andere niet. Als jij 1 persoon met ADHD/autisme kent ken je ze echt niet allemaal, maar slechts die ene.    
 

Waaruit bestaat de begeleiding als de diagnose ADHD in combinatie met autisme is gesteld? 

• Ouderbegeleiding 
• Sociale vaardigheden aanleren 
• Gedragstherapie 
• Emoties leren herkennen 

• Zelfstandigheid 
• Zelfvertrouwen, zelfbeeld 

In een behandelplan staat waaraan wordt gewerkt. Dit behandelplan wordt regelmatig aangepast, uitgebreid met nieuwe doelen en behaalde doelen worden geschrapt. 

En het belangrijkste: 

Een diagnose is van belang om de juiste behandeling te kunnen geven door professionele mensen en niet om mensen in een hokje te plaatsen, te labelen. 

ADHD en autisme, wat een rare combinatie! 

ADHD en autisme, kun jij je voorstellen dat dit bestaat? Mensen die deze diagnose krijgen hebben zowel last van enkele kenmerken van ADHD, maar ook van die van autisme. Het klinkt allemaal een beetje verwarrend en dat is het ook, maar ook hier kan een goede behandeling veel betekenen voor de persoon in kwestie. Je zult na het stellen van de diagnose zien dat er van overlap sprake is.

Het is belangrijk dat je de juiste begeleiding krijgt toegewezen, iemand die zowel op de hoogte is van ADHD en autisme. Er zal vaak worden gekozen voor gedragstherapie al dan niet met medicatie, afhankelijk van de ernst van de aandoeningen en de overlast die dat geeft voor de betrokkene en zijn/haar omgeving. Omdat de omgeving een belangrijke factor is in het gehele plaatje, kan ook die bij de behandeling worden betrokken en kan zij een training krijgen die door deskundigen wordt gegeven.

Leerkrachten krijgen praktische handvatten en tips hoe ze om moeten gaan met deze aandoeningen. In bepaalde gevallen zal zelfs geadviseerd worden om voor een speciale school te kiezen, omdat het kind daar meer één op één aandacht krijgt en zich daardoor beter kan ontwikkelen. De groepen zijn daar kleiner dus minder prikkels voor elke leerling.    

Zijn er ook positieve kenmerken te noemen bij de combinatie ADHD en autisme? 

Gelukkig zijn er naast al die negatieve kenmerken ook positieve te noemen als je ADHD in combinatie met autisme hebt. Het is niet alleen maar kommer en kwel. Denk aan de creativiteit van mensen met ADHD en het oog voor detail voor mensen met autisme. Sommige zaken lijken negatief, maar je kunt er ook een positieve draai aan geven. Veel uitvindingen en bijzondere creaties komen uit de handen en het hoofd van mensen met ADHD en autisme of een combinatie daarvan. Als de last van de aandoeningen niet te groot is, behapbaar door de betrokkene en zijn/haar omgeving geef dan ook een aandacht aan het positieve (al gebeurt dat gelukkig al steeds meer).

Je zult merken dat deze aanpak een positieve bijdrage levert aan het zelfbeeld van degene met ADHD en autisme. “Alles wat je aandacht geeft groeit”, probeer het eens! Geniet van de bijzondere kwaliteiten van iemand, van dat impulsieve waardoor er meer gelachen kan worden, die gezellige drukte waardoor het nooit saai is….. . 

Een positieve aanpak bij ADHD en autisme, het is de inspanning waard 

Een positieve aanpak bij ADHD en autisme werkt, een negatieve niet. Naast dit feit, is het voor jou en anderen die met een persoon omgaan met ADHD en autisme ook een stuk gezelliger om een positieve aanpak in te zetten. En uiteraard is het op de eerste plaats voor degene met deze aandoeningen een stuk plezieriger. Maar hoe doe je dat, als er zich zoveel problemen thuis en op school voordoen?  

Wat kunnen ouders/verzorgers doen? 

• Zoveel mogelijk genieten van hun bijzondere kind en onterechte kritiek van buitenaf negeren. Trots zijn. De kwaliteiten van dit kind er steeds weer uitlichten voor een beter zelfvertrouwen. 
• Vraag hulp van professionele begeleiders als het allemaal te zwaar is. Dit is geen teken van zwakte, maar dat jij je kind alles wilt geven wat het nodig heeft om gelukkig te worden en om het zich zo goed mogelijk te laten ontwikkelen. 
• Zorg dat je de juiste mensen om je heen hebt (positief netwerk). 

• In sommige gevallen zorgt medicatie dat de scherpe randjes er afgaan en er meer ruimte is voor de leuke dingen.  
• Geniet van alles wat goed gaat en straal dat uit. 
• Neem de tijd! Ben geduldig! Als je zelf gestrest bent heeft dat zijn weerslag op alle huisgenoten en de omgeving. Zorg voor de nodige ontspanning van het hele gezin.  
• Kies voor een andere school als je ziet dat het kind op de huidige niet gelukkig is, dat kan een wereld van verschil maken. 

Wat kan een leerkracht voor een leerling met ADHD en autisme betekenen? 

• Zorgen dat er extra tijd en aandacht is voor deze bijzondere leerling. 
• Genieten van dat speciale in een kind, geen enkele dag is saai. 
• De kwaliteiten van deze leerling “uitbuiten”, zodat deze een beter zelfbeeld ontwikkelt. 
• Professionele hulp vragen als het je alleen niet lukt, je wilt het goed voor alle leerlingen, dus ook voor die ene die speciaal is en extra aandacht nodig heeft.  
• Regelmatig contact met de ouders onderhouden, goed voor hen en voor jou. Je leert zo hoe het in de thuissituatie gaat. 

• In bepaalde situaties praten met ouders over speciaal onderwijs, omdat het kind zich daar beter zal ontwikkelen.