Problemen met het plannen, organiseren en de concentratie wijzen vaak op het onoplettende type van ADHD. Het wil echter niet zeggen dat dergelijke symptomen daadwerkelijk op ADHD duiden. Er kan namelijk ook sprake zijn van iets heel anders, namelijk leerstoornissen. Deze kunnen zeker bij kinderen makkelijk over het hoofd worden gezien. Vaak zijn de verschillen zo subtiel dat je zonder voldoende kennis ADHD of een leerstoornis van elkaar kunt onderscheiden.
ADHD of leerstoornis
Een kind of volwassene met ADHD (Attention Deficit Hyperactivity Disorder) kan worden gediagnosticeerd met ADHD. Zoals bekend kunnen we de drie meest voorkomende soorten onderscheiden:
- ADHD – Het gecombineerde type betekent dat het kind of de volwassenen hyperactief, onoplettend en impulsief is
- ADHD – Het hyperactief-impulsief type betekent dat men hyperactief en impulsief is. De onoplettendheid ontbreekt hier.
- ADHD – Het onoplettende type betekent dat men alleen onoplettend is.
Het is niet moeilijk om te begrijpen welk gedrag gepaard gaat met hyperactiviteit of impulsiviteit. Onoplettendheid is echter een heel ander verhaal. Want wanneer spreek je nu over onoplettendheid en wanneer juist niet?
ADHD: het onoplettend type
De richtlijnen die worden vermeld in de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders-V vereisen dat de arts ten minste zes van de negen gedragingen identificeert. Dit is het handboek wat wordt gebruikt om vast te stellen of een kind of volwassene ADHD heeft.
Een van de negen genoemde gedragingen verwijst naar afleiding door externe stimuli (geluiden of visuele stimuli). Een andere verwijst naar de moeilijkheid om de aandacht vast te houden. De overige zeven beschrijven moeilijkheden die verband houden met de uitvoerende functie. Met andere woorden: het vermogen om een taak te begrijpen, in te plannen en tijdig uit te voeren. Zo kan een kind of volwassene die problemen heeft met alleen een uitvoerende functie, voldoen aan de criteria om te worden geïdentificeerd als onoplettend.
Wanneer ADHD-medicatie niet werkt
Is er sprake van het onoplettende type ADHD, dan wil dit niet zeker dat het blijvend van aard is. In sommige gevallen kan medicatie de problemen aanzienlijk verminderen en is de impact minimaal of zelfs volledig afwezig. Dit is zeker niet altijd het geval. Met name organisatorische problemen en moeilijkheden met het managen van de beschikbare tijd zijn vaak hardnekkig. Zeker als het kinderen betreft kan bijscholing absoluut noodzakelijk zijn om een leerachterstand te voorkomen. In bepaalde gevallen kan ook de inzet van een gespecialiseerde ADHD-coach de problemen verlichten.
De genoemde problemen met organisatie en tijdsindeling kunnen een symptoom zijn van ADHD, maar kunnen net zo goed het gevolg zijn van leerstoornissen (LD). Een combinatie is daarnaast ook mogelijk.
De juiste behandeling
Voor de ouder van een kind met onoplettendheid, evenals voor een volwassene die hetzelfde probleem ervaart, is het belangrijk om de mogelijke oorzaken te begrijpen om zo de meest kansrijke behandeling voor het kind te krijgen. Een van de zaken waar je als ouder aandacht voor zou moeten hebben, is het achterhalen van de manier(en) waarop dergelijke symptomen worden beïnvloed. Organisatorische problemen kunnen namelijk ook invloed hebben op het leerproces.
De juiste hulp voor ADHD of leerstoornissen
Sommige professionals hebben de neiging om symptomen van onoplettendheid en problemen met uitvoerende functies (met name organisatie en tijdplanning) te snel af te schuiven als ware het ADHD. In feite richten veel evaluatieteams op scholen zich op de bevindingen die een ADHD-diagnose ondersteunen. Een huisarts kan daardoor de resultaten gebruiken om medicatie voor te schrijven die bij een andere diagnose niet zou zijn gegeven. Hierdoor kunnen de symptomen mogelijk wel worden bestreden, maar het spreekt voor zich dat dit niet de juiste manier is. Bij het stellen van een goede diagnose moet worden gekeken naar wat uitgesloten kan worden en niet alleen naar welke mogelijke verklaringen eerder zijn gegeven. De symptomen kunnen namelijk ook voortkomen uit leerstoornissen, waarvoor een ander behandelplan nodig is.
De symptomen van het onoplettende ADHD type
Vanzelfsprekend verschillende de symptomen per persoon, maar in algemene zin kan er op de volgende signalen worden gelet:
- Let vaak niet goed op details, of maakt onzorgvuldige fouten op school of op het werk
- Heeft vaak moeite om de aandacht vast te houden bij bepaalde taken of (spel)activiteiten
- Lijkt vaak niet te luisteren als hij of zij rechtstreeks wordt aangesproken
- Volgt instructies vaak niet op en maakt schoolwerk of klusjes niet af
- Heeft vaak moeite met het organiseren van taken en activiteiten
- Vermijdt vaak, heeft een hekel aan, of is terughoudend om deel te nemen aan taken die een aanhoudende mentale inspanning vereisen (huiswerk of papierwerk indienen)
- Verliest vaak dingen die nodig zijn voor bepaalde taken of activiteiten
- Vaak gemakkelijk afgeleid door prikkels van buitenaf
- Vaak vergeetachtig bij dagelijkse bezigheden