Methylfenidaat bijwerkingen

Wat zijn mogelijke bijwerkingen van methylfenidaat? Net als bij andere medicatie, kan er bij het gebruik van methylfenidaat sprake zijn van bijwerkingen, naast het normale, beoogde effect. In de meeste gevallen kunnen de volgende bijwerkingen optreden:



Incidentele bijwerkingen methylfenidaat

(bij 10 tot 30 op de 100 mensen)

  • Hoofdpijn. Indien u veel hoofdpijn ervaart is het raadzaam dit met uw behandeld arts te overleggen. Mogelijk kan ervoor worden gekozen om de voorgeschreven dosering aan te passen.
  • Slapeloosheid en in zeer incidentele gevallen moeite hebben met het inslapen. Ook rusteloosheid en hyperactiviteit kunnen optreden als gevolg van het gebruik van methylfenidaat. Vanwege deze mogelijke bijwerkingen is het belangrijk om de tabletten vier uur voor het slagen gaan in te nemen en niet later. Indien er tabletten of capsules met een verlengde afgifte worden gebruikt is het belangrijk om deze zo vroeg mogelijk in de ochtend in te nemen.
  • Nervositeit. Indien u nervositeit ervaart als gevolg van het gebruik van methylfenidaat dient u de behandeld arts te raadplegen.
  • Hartkloppingen kunnen ook voorkomen, net als (in incidentele gevallen) een versnelde hartslag en een verhoogde bloeddruk. Vanwege deze mogelijke bijwerkingen zal uw arts hier regelmatig op controleren. Veel artsen kiezen daarom voor een halfjaarlijkse controle. Weet u dat u last heeft van een hartafwijking of een verhoogde bloeddruk, informeer uw arts hier dan over.
  • Misselijkheid, buikpijn (zelden), braken en diarree. Vooral in het begin van het gebruik van methylfenidaat kunnen deze bijwerkingen optreden. In veel gevallen verminderen de klachten als methylfenidaat met wat voedsel wordt ingenomen.
  • Droge mond. Methylfenidaat kan zorgen voor een droge mond. De kans bestaat dat hierdoor eerder gaatjes in uw gebit ontstaan. Als u merkt dat u vaker dan normaal last krijgt van een droge mond, poets dan uw tanden extra goed en flos uw tanden regelmatig. Het kan zinvol zijn om de conditie van uw gebit te laten controleren door uw tandarts. Naar een droge mond kunt u ook merken dat u vaker dorst heeft en last heeft van een droge neus en keel.

Zeer incidentele bijwerkingen methylfenidaat

(bij 1 tot 10 op de 100 mensen)

  • Verminderde eetlust, eventueel in combinatie met gewichtsverlies. Indien u merkt dat de eetlust is verminderd sinds het gebruik van methylfenidaat, kunt u overwegen de medicatie met wat voedsel in te nemen. Mocht de eetlust onverminderd laag blijven, raadpleeg dan uw arts.
  • Duizeligheid. In sommige gevallen kunt u duizeligheid ervaren. Door de medicatie met wat voedsel in te nemen kunt u deze bijwerking verminderen. Blijft u desondanks toch hinder ondervinden van duizeligheid, overleg dit dan met uw arts, mogelijk kan de voorgeschreven dosering worden bijgesteld.
  • Hartaandoeningen, bijvoorbeeld angina pectoris (hartkramp) en een verhoogde kans op een hartaanval. De kans op deze bijwerkingen is minimaal tenzij u eerder last heeft gehad van hartkramp (angina pectoris). Ook als u eerder een hartaanval heeft gehad is de kans groter dat dit mogelijk weer gebeurt. Als u merkt dat de hartkramp verergert of pijn op de borst ervaart, vertel dit dan aan de behandelende arts.
  • Prikkelbaarheid en mogelijk snel uit ‘uw doen zijn’. Bij patiënten met ADHD kan methylfenidaat effect hebben op de concentratie. Indien u ervaart dat u door het gebruik van methylfenidaat extra prikkelbaar bent, overleg dit dan met de arts. Dit is vooral van belang als de voordelen van methylfenidaat bij de behandeling van ADHD gerelateerde klachten niet opwegen tegen de bijwerkingen die u ervaart. In overleg met de behandeld arts kan de dosering worden aangepast.
  • Verergering van sommige psychische aandoeningen. In een enkel geval kunnen bestaande aandoeningen zoals verward gedrag en angststoornissen verergeren. In dergelijke zeldzame gevallen zal de arts geen methylfenidaat voorschrijven.
  • Verbetering en/of verergering van bestaande ‘tics’. Het gebruik van methylfenidaat kan bestaande tics zoals het syndroom van Gilles de la Tourette, verminderen. Dit effect kan met name optreden bij lage doseringen. Een hoge dosering kan dit juist verergeren. Mocht u dit ervaren bij het gebruik van methylfenidaat, overleg dan met uw arts of een verlaging van de voorgeschreven dosering wenselijk is.
  • Verergering van schizofrenie (psychose). Het gebruik van methylfenidaat kan in een enkel geval zorgen voor een verergering van een bestaande psychose. Zo kunnen hallucinaties (waandenkbeelden) optreden. Indien er sprake is van een bestaande psychose, licht dan de behandeld arts hierover in voor u methylfenidaat gaat gebruiken.
  • Koude handen en voeten. In een enkel geval kunt u merken dat de handen en voeten sneller koud aanvoelen. Dit is een gevolg van het vernauwen van de bloedvaten. Gedurende het gebruik van de medicatie kunt u hier last van blijven houden. U kunt zelf deze klachten verlichten door vaker warme kleding te dragen. Deze bijwerking is vooral merkbaar bij patiënten met de ziekte van Raynaud. Ondervindt u veel hinder, overleg dan met uw arts.
  • Problemen met de luchtwegen. In sommige gevallen kan het gebruik van methylfenidaat leiden tot kortademigheid en (veelvuldig) hoesten. Overleg met de arts als u hier (te) veel last van heeft.
  • Verminderde spontaniteit. Ook al is de zeer gering dat dit wordt ervaren, toch is het raadzaam dit te melden aan de arts. In overleg kan worden besloten om de dosering te verlagen.
  • Slaperig en vermoeid voelen. Deze bijwerking is vooral hinderlijk bij de dagelijkse activiteiten zoals autorijden, huishoudelijke taken of uw werk. Merkt u dat u extra vaak slaperig bent of eerder vermoeid raakt, onderneem dan geen risicovolle werkzaamheden.
  • Verminderd libido. In zeldzame gevallen kan het gebruik van methylfenidaat invloed hebben op het seksleven. Zo kan het voor mannen moeilijk zijn om een erectie te krijgen en als een erectie tot stand komt kan deze pijnlijk zijn en langer duren. Ervaart u als gevolg van het gebruik van de medicatie erectieproblemen zoals een langdurige erectie, consulteert u dan de behandelde arts. Dit is vooral van belang indien een erectie langer dan vier uur aanhoudt. Er is dan een kans dat de zwellichamen in de penis beschadigd raken.
  • Beven van de handen, spier- of gewrichtsklachten, stijfheid en moeite hebben met lopen en spraakproblemen. Naast deze klachten kan het gebruik van methylfenidaat ook leiden tot tandenknarsen. Een tintelend gevoel in de handen of voeten kan ook in zeldzame gevallen voorkomen. Indien deze bijwerkingen hinderlijk zijn, overleg dan met de arts.
  • Oogproblemen. In een enkel geval kan het gebruik van methylfenidaat resulteren in problemen met uw zicht. Zo kunt u last krijgen van een wazig zien, dubbelzien, droge ogen, duizelingen, een slap gevoel en incidenteel van spierzwakte.
  • Aanzienlijk veel zweten.
  • Huidproblemen. In een enkel voorkomend geval kan methylfenidaat zorgen voor huiduitslag, jeuk of galbulten. Dit kan mogelijk een aanwijzing zijn voor overgevoeligheid, maar dit is niet altijd het geval. Indien u een hinderlijke huiduitslag ervaart is het wenselijk om dit met de arts te bespreken.

Zeer zelden voorkomende bijwerkingen methylfenidaat

(bij minder dan 1 op de 100 mensen)

  • Overgevoeligheid voor methylfenidaat. Indien u overgevoelig bent voor methylfenidaat merkt u dit aan spontaan opduikende huiduitslag en mogelijk ontstaan van galbulten, jeuk of gewrichtspijn. Zeer sporadisch kunt u koorts ervaren en mogelijk ook zwellingen in het gezicht, op de lippen, de tong, mond en keel. In zeer zeldzame gevallen kan overgevoeligheid voor methylfenidaat leiden tot een ernstige huidafwijking. Indien u een van bovenstaande klachten ervaart, stop dan met het gebruik van methylfenidaat en overleg met uw arts. Indien dergelijke klachten optreden is het van belang dit medicijn niet meer te gaan gebruiken. Het is daarnaast van belang dat u ook de apotheek informeert omtrent uw gevoeligheid voor dit medicijn. Op die manier wordt voorkomen dat u methylfenidaat in de toekomst nogmaals krijgt uitgereikt.
  • Depressies. Het langdurige gebruik van methylfenidaat kan leiden tot het ontstaan van depressies. Indien u dit merkt, neem dan direct contact op met de arts. Deze kan beoordelen of het verstandig om met het gebruik te stoppen. Ook als u in het verleden last heeft gehad van een depressie is het zinvol om dit aan de arts te melden. Methylfenidaat kan op den duur een depressie opnieuw uitlokken.
  • Verhoogde kans op hartritmestoornissen. Plotselinge duizelingen of een kortdurend verlies van bewustzijn kan optreden als gevolg van het gebruik van methylfenidaat. Mocht dit gebeuren, neem dan zo snel mogelijk contact op met de behandeld arts. Weet u dat u last heeft van het aangeboren verlengde QT-interval, dan is het absoluut noodzakelijk dat u de arts hiervan op de hoogte stelt. In dat laatste geval moet u direct stoppen met het gebruik van methylfenidaat. Met uw arts kunt u overleggen welke medicatie u wel kunt gebruiken.
  • Epilepsie. Heeft u epilepsie en bent u (nog) niet aanvalsvrij, dan kan methylfenidaat mogelijk een aanval van epilepsie uitlokken. Overleg in dat geval met uw arts wat u het beste kunt doen.
  • Ongewenste borstvorming bij mannen. Het gebruik van methylfenidaat kan in zeer zeldzame gevallen borstvorming bij mannen veroorzaken. Dit verdwijnt zodra u stopt met het gebruik van dit medicijn. Vrouwen die methylfenidaat gebruiken kunnen last krijgen van opvliegers en menstruatiestoornissen. Raadpleeg de arts als u deze bijwerkingen ervaart.
  • Verhoogd risico op een beroerte. Het gebruik van methylfenidaat kan een verhoging van het risico op een beroerte met zich meebrengen. Indien u plotselinge klachten heeft zoals verlammingen in het gezicht (zoals een scheve mond), onduidelijk en onsamenhangend spreken en denken, verlammingen van ledematen, een beperking van het zichtvermogen en tintelingen, waarschuw dan onmiddellijk een arts.

Wanneer licht u de behandeld arts in?
Als stelregel kunt u hanteren dat het van belang is om een arts te consulteren als u ongewone klachten ervaart na het gebruik van methylfenidaat. Ook als u andere bijwerkingen ervaart is het zinvol de arts in te lichten.
Methylfenidaat bijwerkingen melden: het bijwerkingencentrum Lareb
Het melden van een bijwerking, gerelateerd aan het gebruik van methylfenidaat is belangrijk. Hierdoor zorgt u ervoor dat eventueel onbekende bijwerkingen worden gedocumenteerd. Deze dient u bij voorkeur te melden aan het bijwerkingencentrum Lareb. Deze organisatie verwerkt alle bijwerkingen van alle voorgeschreven medicatie in Nederland.