Het Programma ADHD bij volwassenen van PsyQ Haaglanden en bij het Maasstadziekenhuis in Rotterdam zijn ervaringen opgedaan met het voorschrijven van methylfenidaat retard (mph retard) van de Regenboog Apotheek in Bavel. Er is de laatste tijd meer bekendheid over deze toedieningsvorm van methylfenidaat, onder andere door de uitzending van Zembla. Vanwege de vele vragen van collega’s over de status van mph retard volgen hieronder onze eerste ervaringen bij volwassenen en kinderen met ADHD.
Waarom een langwerkende Methylfenidaat Retard Regenboog?
De reeds bestaande vormen van methylfenidaat hebben elk hun voor en nadelen in het gebruik. Ritalin werkt zo kort dat volwassenen het 6-8 keer daags moeten doseren om gedurende 16 uur stabiel te zijn. Dit is in de praktijk niet haalbaar omdat moeite met plannen, een slecht tijdsbesef en vergeetachtigheid onderdeel zijn van de stoornis.
Een tweede nadeel is dat kortwerkend methylfenidaat misbruikt kan worden door het te snuiven of te spuiten. Het voordeel van kortwerkend methylfenidaat is dat het als enige geheel vergoed wordt in het basispakket van de zorgverzekeringen.
De middellange en lange afgifte preparaten Equasym XL, Medikinet CR en Concerta hebben als voordeel de langerdurende stabiele afgifte gedurende 6-10 uur, maar deze medicijnen worden maar in geringe mate vergoed. Hierdoor is behandeling met langwerkend methylfenidaat niet beschikbaar voor een substantieel deel van de patiënten.
De kosten voor de patiënt kunnen afhankelijk van de dosis oplopen tot € 1200,- per jaar. Een toedieningsvorm die de voordelen van een langere werkingsduur en complete vergoeding combineert zou daarom een zeer welkome ontwikkeling zijn.
Wat is Methylfenidaat Retard Regenboog?
Methylfenidaat retard (mph retard) wordt sinds enkele jaren vervaardigd door de Regenboog Apotheek te Bavel. De techniek die toegepast wordt om mph retard te vervaardigen wordt reeds lange tijd ook voor andere medicatie gebruikt. De methylfenidaat wordt geperst in een matrix waaruit de stof door diffusie geleidelijk vrij komt. De lege matrix tablet verlaat het lichaam in de vaste ontlasting.
De MPH retard kan alleen via een aanvraagformulier besteld worden bij de Regenboog Apotheek te Bavel, dat kan via de website regenboogapotheek.nl. Deze wordt daarna in baxterverpakking bij de patiënt thuis of bij diens apotheek afgeleverd.
Het is aan te raden om bij het instellen de frequentie van afleveren op eens per 7 dagen te houden in verband met aanpassing van de dosis na een week. Later kan de afleverfrequentie naar eens per 4 weken.
Houdt er wel rekening mee dat de Methylfenidaat Retard Regenboog met een doorlopend recept wordt afgegeven, dus een wijziging of staken van de medicatie moet rechtstreeks aan de Regenboog Apotheek worden doorgegeven pharder@regenboogapotheek.nl.
Ervaringen PsyQ Den Haag en het Maasstadziekenhuis
Ervaringen Methylfenidaat Retard Regenboog. Het onderzoek (ervaringen) van ruim 50 volwassen patiënten van PsyQ, en 117 patiënten van het Maasstadziekenhuis (106 kinderen tussen 4 en 21 jaar en 11 volwassenen) die ingesteld waren op mph retard werden bijgehouden door de behandelend artsen.
Het ging hierbij om de dosis, doseerfrequentie, werkingsduur, effect en bijwerkingen en ev. eerdere dosis van een andere methylfenidaat. Patiënten met ADHD die geïndiceerd waren voor methylfenidaat met vertraagde afgifte maar die de merkpreparaten niet konden betalen of vergoed kregen via de verzekering, werden ingesteld op mph retard.
De patiënten van PsyQ die voor het eerst begonnen met mph retard kregen 1dd 20 mg (2×10 mg tablet mph retard) in de ochtend, en 1dd 10 mg in de middag (overeenkomend met Ritalin 3dd 10 mg). De dosering werd op geleide van effect en bijwerkingen verder verhoogd. Voor de meeste patiënten bleek een tweemaal daagse dosering afdoende. De werkingsduur van een dosering was gemiddeld 5-6 uur (spreiding 4-7 uur).
Voor een klein aantal patiënten was een 3e dosering methylfenidaat (retard of kortwerkend) nodig. De dosis per keer varieerde van 10 tot 50 mg en de totale dagdosering varieerde van 20 tot 110 mg.
In de populatie van het Maasstadziekenhuis kregen 51 kinderen tussen 3 en 20 jaar een eenmaal daagse, en 55 een 2x daagse dosis. Een kind had driemaal daags een dosis nodig. Van de 11 volwassenen (meest ouders van kinderen met ADHD) kregen twee eenmaal daags, acht tweemaal daags, en één driemaal daags een dosering.
De kinderen en de volwassenen werden eerst ingesteld op kortwerkend methylfenidaat en vervolgens over gezet op een equivalente dosis methylfenidaat retard.
De dosis per keer varieerde doorgaans tussen 10 mg en 40 mg. Er waren twee patiënten met een dosis per keer van 50 mg, drie met 60 mg en één met 80 mg. De totale dagdosis varieerde van 10 tot 160 mg mph retard. De hoogste doses, tussen 120 en 160 mg kwamen voor bij kinderen van 10-17 jaar.
De gemiddelde werkingsduur was 6-7 uur bij kinderen en volwassenen. Van de 117 patiënten stopten er 10 in verband met bijwerkingen zoals afvlakking of onrust. Rebound werd behandeld met een aanvullende lagere dosis kortwerkend methylfenidaat en was geen reden tot stoppen.
Overstappen van Methylfenidaat naar Methylfenidaat Retard Regenboog
Bij omzetting van een ander methylfenidaat preparaat naar mph retard werd de voormalige dagdosering als uitgangspunt genomen. Tweederde van de totale dagdosering werd dan als ochtenddosering voorgeschreven, en een derde als middagdosering. In de praktijk bleken er echter individuele verschillen.
Zo kwamen enkele patiënten uiteindelijk toch op een veel lagere dosering mph retard per dag uit dan de totale dagdosering van kortwerkend methylfenidaat (bijvoorbeeld van 7 dd 20 mg kortwerkend methylfenidaat naar 1dd 30 mg + 1dd 20 mg mph retard). Een mogelijke verklaring zou gezocht kunnen worden in de betere therapietrouw door de lagere doseerfrequentie en een stabielere bloedspiegel gedurende de dag.
Enkele patiënten waren mogelijk tevoren te laag gedoseerd, waardoor bij omzetting de ADHD symptomen terug kwamen. Dit kan ondervangen worden door de dosis te verhogen.
Effect en bijwerkingen Methylfenidaat Retard Regenboog
De effecten en bijwerkingen van mph retard waren gelijk aan die bekend zijn van de merkpreparaten. Enkele patiënten misten bij mph retard het snelle, vaak heftige in- en uitwerken van kortwerkend methylfenidaat, wat door sommige patiënten juist als positief wordt ervaren.
Conclusies over ADHD Medicatie: Methylfenidaat Retard Regenboog
Over het algemeen waren de patiënten positief over de werking van mph retard en over de reductie van de doseringsfrequentie. Hoewel onderzoek naar de bloedspiegels van mph retard ontbreekt zijn de eerste ervaringen positief. Met name de langere werkingsduur heeft toegevoegde waarde voor patiënten voor wie de merkpreparaten niet beschikbaar zijn.
bronnen: psyq.nl
auteurs: arno stammen, sandra kooij en rob pereira