Wat is ADHD?

ADHD is vaak aangeboren en erfelijke afwijking. ADHD staat voor Attention Deficit Hyperactivity Disorder, in het Nederlands aandachtstekort stoornis met hyperactiviteit. Kinderen moeten leren hun aandacht ergens op te kunnen focussen, hun impulsen te kunnen controleren en hun gedragingen te kunnen organiseren en structureren, om zo (lange termijn) doelen te kunnen realiseren.

Hoe werkt ADHD?

Echter hebben sommige kinderen moeite met het aanleren van deze vaardigheden en kunnen de diagnose ADHD krijgen. Wat is de oorzaak en hoe kan het worden behandeld? Deze vragen zullen in dit uitgebreide artikel over wat is ADHD worden behandeld.

Kinderen met ADHD. Hebben bijvoorbeeld moeite om stil te zitten, terwijl leeftijdsgenoten zonder ADHD dit niet hebben. Daarnaast hebben kinderen met ADHD moeite om hun impulsen te controleren, wat kan resulteren in enorme drukte, onrustig, en extreem ongeorganiseerd gedrag.

ADHD bestaat uit 3 soorten subtypen

Aan de hand van de DSM-IV (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders) valt ADHD in te delen in drie verschillende subtypen. De diagnostische criteria voor ADHD staan hieronder weergegeven, onderverdeeld in de clusters: aandachtstekort, hyperactiviteit en impulsiviteit.

Aandachtstekort

• Heeft vaak moeite om de aandacht goed bij details te houden, of maakt slordigheidsfouten in schoolwerk, werk of andere activiteiten
• Heeft vaak moeite om de aandacht bij taken of spel te houden
• Lijkt vaak niet te luisteren naar wat er tegen hem/haar gezegd word
• Volgt aanwijzingen of opdrachten vaak niet volledig op en maakt schoolwerk, karweitjes of taken op het werk niet af
• Heeft moeite taken en activiteiten te organiseren – Vermijdt vaak, of heeft grote weerzin tegen, taken (zoals schoolwerk, huiswerk) waar langdurige mentale inspanning bij nodig i – Verliest vaak dingen die nodig zijn voor uitvoeren van taken of activiteiten (bijvoorbeeld huiswerk, pennen, boeken, gereedschap of speelgoed
• Is vaak snel afgeleid door externe factoren- Is vaak vergeetachtig bij dagelijkse bezigheden

Hyperactiviteit

• Friemelt of frunnikt vaak met handen of voeten of wiebelt in stoel
• Staat op van plaats op school of in andere situaties waar verwacht wordt dat hij/zij moet blijven zitten
• Rondrennen of klimmen in situaties waar dit niet gepast is (bij adolescenten of volwassenen kan dit beperkt zijn tot gevoelens van rusteloosheid)
• Heeft vaak moeite om rustig te spelen of om rustig met vrije tijdsactiviteiten bezig te zijn
• Praat overmatig en heeft moeite stil te zijn

Impulsiviteit

• Flapt antwoorden eruit nog voordat de vraag geheel gesteld is
• Heeft moeite om in een rij te wachten of op zijn/haar beurt te wachten tijdens spel of in groepssituaties
• Onderbreekt vaak iemand zonder het zelf door te hebben

Kinderen en volwassen met ADHD

De meeste kinderen en volwassenen hebben ADHD van het gecombineerde type. Dit houdt in dat ze zes of meer symptomen van het aandachtstekort-cluster hebben en zes of meer symptomen van het hyperactiviteit-impulsiviteit-cluster hebben. ADHD van het voornamelijk aandachtsgestoorde type wordt gediagnosticeerd wanneer een persoon zes of meer symptomen van het aandachtstekort -cluster heeft en minder dan zes symptomen van het hyperactiviteit –impulsiviteit cluster heeft. ADHD van het voornamelijk hyperactief impulsieve type wordt gekenmerkt door zes of meer symptomen van het hyperactiviteit-impulsiviteit-cluster en minder dan zes symptomen van het aandachtstekort-cluster.

Veel problemen door ADHD

Laten we vooral niet wegkijken maar de realiteit onder ogen zien, want ongeveer 20 tot 25 procent van de kinderen met ADHD heeft serieuze leerproblemen, doordat ze moeite hebben zich te concentreren op school. Daarnaast komt het ook voor dat kinderen met ADHD slechte relaties hebben met andere kinderen. Dit kan worden veroorzaakt doordat andere kinderen ze niet accepteren, omdat kinderen met ADHD vaak opdringerig en veeleisend kunnen zijn. Ze spelen graag via hun eigen regels en hebben vaak een explosief temperament, wanneer het niet gaat zoals ze willen.

ADHD in extreme vorm. Het kan zelfs zo extreem zijn, dat kinderen met AD(H)D ook gediagnosticeerd worden met een ‘conduct disorder ‘ (antisociale gedragsstoornis). Ze kunnen zich niet aan de geldende (sociale) normen en regels houden en gedragen zich gewelddadig. Tussen de 45 en 60 procent van de kinderen met ADHD ontwikkelt een antisociale gedragsstoornis, misbruikt drugs of wordt een (jeugdig) misdadiger.

Populaire diagnose ADHD

ADHD lijkt de afgelopen jaren een soort ‘populaire’ aandoening te zijn, mede door de (vele) media aandacht dat het krijgt. Vooral kinderen die vaak thuis of op school druk zijn, krijgen (te) snel het etiket ‘ADHD’ opgeplakt. Dit terwijl maar 1 tot 7 procent van de kinderen daadwerkelijk ADHD ontwikkelt.

Meer jongens dan meisjes met ADHD. Jongens hebben drie keer zoveel kans om ADHD te ontwikkelen in de kinderjaren en vroege adolescentie dan meisjes. Ook hebben jongens met ADHD vaak een ernstiger gestoord gedrag dan meisjes met ADHD. De toekomst van kinderen met ADHD verschilt enorm. Symptomen van ADHD blijven voortduren van de kinderjaren tot de jonge volwassenheid in driekwart van de gevallen. Volwassenen die als kind zijn gediagnosticeerd als ADHD hebben een groter risico op een antisociale persoonlijkheidsstoornis, drugsmisbruik, stemmingswisselingen, relatieproblemen en verkeersongelukken. Echter zijn er ook veel kinderen die eroverheen groeien en dus geen symptomen meer hebben van ADHD in de volwassenheid.

Biologische factoren

Onderzoek naar kinderen met en zonder ADHD laat zien dat er verschillen zijn in sommige hersengebieden. Deze hersengebieden spelen een belangrijke rol op het gebied van aandacht, impulsregulatie en het plannen van complex gedrag. Eén hypothese is dat de hersenen van iemand met ADHD zich langzamer ontwikkelen, waardoor ze als het ware minder snel ‘volwassen’ zijn. Dit kan verklaren waarom kinderen met ADHD over deze stoornis heen kunnen groeien.

Erfelijkheid

ADHD komt vaak voor in families. Dit suggereert een erfelijk component in de aandoening. Uit tweelingenstudies en adoptiestudies blijkt dat genetische factoren een rol spelen in de kwetsbaarheid voor ADHD. Echter is nog niet helemaal duidelijk welke genen precies een rol spelen in ADHD.

Diagnose door geboorte problemen?

Veel kinderen met ADHD hebben voor of tijdens de geboorte problemen ondervonden, zoals: nicotine inname via de moeder, laag geboortegewicht, vroegtijdige geboorte en moeilijkheden tijdens de geboorte met als gevolg zuurstofgebrek. Ook blijkt alcohol inname door de moeder tijdens zwangerschap de impulsiviteit problemen bij kinderen te kunnen verklaren.

Voeding

Dat het dieet (zoals het eten van grote hoeveelheden suiker) de hyperactiviteit in kinderen kan verklaren, wordt niet door onderzoek ondersteund. Wel blijkt uit een aantal studies dat sommige kinderen met ADHD allergieën voor bepaald voedsel kunnen hebben en dat het verwijderen van dat voedsel uit het dieet bepaalde symptomen kan verlichten. Een goed voorbeeld hiervan is het RED-dieet.

Psychosociale factoren

Kinderen met ADHD groeien vaker op in gezinnen met veranderingen, zoals scheidingen of verhuizingen, vergeleken met kinderen zonder ADHD. Vaders van de gezinnen vertonen daarnaast (in het algemeen) meer antisociaal en crimineel gedrag. De relatie tussen kind en moeder is vaak vijandig. Veel onderzoeker denken dat ADHD en een moeilijk (familiare) omgeving het resultaat is van genetische aanleg. Een (veel voorkomend) probleem is dat een kind met ADHD niet altijd goed door overige gezinsleden en familieleden begrepen wordt, waardoor het gezinsleven onder stress kan komen te staan.

ADHD en behandeling voor kinderen en volwassenen

In veel gevallen wordt een stimulerend geneesmiddel voorgeschreven, zoals Ritalin, Concerta, Medikinet of ander werkend medicijn. Hoewel het een stimulerend middel is, werkt het in 70 tot 85 procent van de gevallen omgekeerd; het kind wordt rustiger en gehoorzamer. Daarnaast worden ze ook positiever en kunnen ze beter met andere mensen communiceren. Bijwerkingen kunnen zijn: verminderde eetlust, slapeloosheid, nervositeit, maag- en darmklachten en tics. Deze medicatie werkt echter alleen op korte termijn. Voor een lange termijn oplossing zal ook therapie nodig zijn.

Wat is ADHD?
ADHD is dus geen ‘eenvoudige’ aandoening. Er spelen veel factoren mee die invloed kunnen uitoefenen op de ontwikkeling van de aandoening, zoals biologische en psychosociale factoren. Daarnaast heeft niet ieder kind dat druk is ADHD. Een professional zal de diagnose moeten stellen en met een ADHD behandelplan moeten komen.