Rebound effecten ontstaan vaak na de uitwerking van ADHD medicatie. Ook al wordt ADHD nog altijd gezien als hinderlijk – vooral door de directe omgeving – in veel gevallen kan door deskundig gebruik van medicatie veel van de symptomen worden bestreden. Dat wil niet zeggen dat medicatie zaligmakend is, bij ondeskundig gebruik kan er juist sprake zijn van bijwerkingen en ook een rebound is niet uitgesloten.
ADHD
Omdat ADHD onder de neurobiologische stoornissen valt, is er vaak sprake van een beperkt functionerend deel van de hersenen. Met name de boodschapperstoffen zoals dopamine en noradrenaline zijn minder actief. Door het gebruik van speciale medicatie zoals methylfenidaat kan die verminderde activiteit worden gecompenseerd.
Methylfenidaat is het meest gebruikte en meest voorgeschreven vorm van medicatie voor de behandeling van ADHD. In principe zijn er twee vormen van methylfenidaat te onderscheiden: de kortwerkende vorm en de langwerkende vorm. De kortwerkende vorm is beter bekend onder de naam Ritalin en functioneert als een soort rem. Kort gezegd: het vermindert de heropname van de lichaamseigen stoffen dopamine en noradrenaline.
Om het heel eenvoudig weer te geven is: Ritalin zet de rem op bepaalde processen in de hersenen waardoor het eenvoudiger is om met ADHD om te gaan. Zo verbetert de concentratie, krijgt de ADHD’er meer rust in het hoofd en wordt men daadkrachtiger. Het nadeel is echter dat een middel als Ritalin een beperkte werkzaamheid kent. In veel gevallen houdt de werking slechts twee tot vier uur aan.
Wat is een rebound effect? “Is het ADHD medicijn uitgewerkt, dan kan er sprake zijn van een terugval, ofwel een rebound effect”
Rebound effect
Van een rebound is sprake als het effect van Ritalin plotseling afwezig is. Dat kan bij kinderen bijvoorbeeld het geval zijn als de schooltijd net voorbij is, maar ook bij volwassenen kan het voorkomen. In dergelijke gevallen kan het verleidelijk zijn om direct weer Ritalin in te nemen, maar vaak is dat niet gewenst en kan het beter zijn om, als dit leidt tot een afwijkend innamepatroon, het eerst met de arts te overleggen.
Ook het aanpassen van de dosering kan een optie zijn. Zo kan ervoor gekozen worden om tijdens de schooluren te werken met een lagere dosering. Met name bij kinderen kan het verstandig zijn om te zorgen voor zo min mogelijk prikkels in de thuissituatie.
Ongewenste bijwerkingen
Is er wel sprake van een rebound, dan gaat dit vaak gepaard met ongewenste effecten. Zo kan er sprake zijn van een sterk gevoel van onrust, maar ook andere klachten als hoge bloeddruk, hartkloppingen en een verminderde eetlust kunnen voorkomen.
Doorgaans zijn dergelijk bijwerkingen tijdelijk en vrij mild van aard. De kans op een rebound is overigens het groots als de juiste dosis en innamefrequentie nog niet goed is vastgesteld. In overleg met de arts kan dit worden bijgesteld.
Concerta langwerkende methylfenidaat
Een rebound effect kan optreden na uitwerking van ADHD medicatie. Dit is vooral vervelend voor de ADHD’er zelf en daarom gebruiken veel mensen met ADHD de langwerkende methylfenidaat. Omdat de kortwerkende methylfenidaat elke twee uur ingenomen dient te worden, is dat voor veel gebruikers een bijna onmogelijke opgave.
Juist voor dergelijke gevallen is de langwerkende variant in de vorm van Concerta (oros-methylfenidaat) vaak een uitkomst. Dit is een capsule met een gereguleerde afgifte. Op die manier krijgt het lichaam steeds een kleine hoeveelheid methylfenidaat.
Minder kans op rebound effect
Deze vorm van medicatie is gedurende 12 uur effectief waardoor er volstaan kan worden met twee capsules per dag. De kans op een rebound is daardoor aanzienlijk kleiner, bovendien wordt de langwerkende methylfenidaat door een aantal ziektekostenverzekeraars gedeeltelijk vergoed.