Vooroordelen over ADHD en topsport: onze dochter als voorbeeld

ADHD en topsport: op papier lijkt het een gouden combinatie. Kinderen met ADHD beschikken vaak over een enorme dosis energie, hebben een sterk uithoudingsvermogen en vinden in sport structuur, fysieke uitdaging en mentale ontlading. Maar in de praktijk blijkt dat de sportwereld niet altijd is voorbereid op de unieke eigenschappen van een kind met ADHD. Dit artikel vertelt het verhaal van een jonge sporter en haar ouders die stuitten op onbegrip, maar uiteindelijk een plek vonden waar hun dochter kon groeien.

Een meisje met ADHD in een veeleisende sportwereld

Onze dochter is 9 jaar oud en heeft de diagnose ADHD. Ze is slim, energiek, gevoelig en vooral enorm gedreven in haar sport. Ze traint gemiddeld 14 uur per week – topsportniveau – en doet dat met volle inzet. Maar ondanks haar inzet en talent, werd ze bij haar eerste vereniging niet begrepen. Haar trainster wist zich geen raad met haar gedrag. Als ze “druk” was, moest ze een half uur in de kleedkamer zitten.

Tja, dat is geen oplossing nu dus, want ze traint 14 uur per week!

Dat is niet alleen pijnlijk voor haar zelfvertrouwen, maar ook ineffectief. Het gedrag van een kind met ADHD vraagt om inzicht en een positieve, begeleidende aanpak – geen straf. Helaas zien we dit vaker terug in sportverenigingen, waar trainers onvoldoende zijn opgeleid om om te gaan met neurodivergente kinderen.

De misvattingen over ADHD in de sport

Er bestaan veel vooroordelen over ADHD, vooral binnen de sportwereld. Zo denken sommige trainers dat een kind met ADHD niet kan luisteren, niet gedisciplineerd is of het team afleidt. Maar in werkelijkheid zijn deze kinderen vaak juist enorm gemotiveerd en hebben ze, mits op de juiste manier begeleid, een uitzonderlijk doorzettingsvermogen.

Het probleem zit vaak in de manier waarop gedrag wordt geïnterpreteerd. Wat als “druk” of “ongehoorzaam” wordt gezien, is vaak een uiting van onrust, overprikkeling of enthousiasme. Een trainer die weet wat ADHD is, ziet dit en weet: dit kind heeft even een uitlaatklep nodig, geen straf.

Onze zoektocht door sportland

Na een teleurstellende ervaring met de eerste vereniging – en zonder steun van de Koninklijke Nederlandse Gymnastiek Unie (KNGU) – besloten we als ouders op zoek te gaan naar een plek waar onze dochter wél begrepen zou worden. Die zoektocht duurde maanden. Veel verenigingen vonden het “lastig” of verwezen naar reguliere protocollen waarin weinig ruimte is voor maatwerk.

Totdat we eindelijk een trainer tegenkwamen die het begreep. Bij deze vereniging was de aanpak simpel maar effectief: “Als ze druk is, gaat ze even 10 minuten op de trampoline.” Geen straf, geen verwijt, maar een natuurlijke manier om spanning en energie kwijt te raken.

Wat een verschil maakt begrip!

Het effect was direct zichtbaar. Onze dochter kwam weer met plezier thuis, voelde zich gezien en begrepen, en kon haar energie kwijt op een manier die bij haar past. De nieuwe trainer gaf aan dat ze volgens hem geen medicatie nodig had tijdens het trainen. “Als ik mijn werk goed doe,” zei hij, “verliest ze haar energie op natuurlijke wijze.”

En hij kreeg gelijk. Met de juiste begeleiding, structuur en positieve feedback, functioneert ze beter dan ooit. En dat zonder dat haar “anders-zijn” telkens wordt benadrukt. Ze wordt gewoon behandeld als wat ze is: een jong meisje met talent, ambitie en ADHD.

Wat kunnen we leren van dit verhaal?

Helaas zijn wij als ouders niet de enigen die hiermee worstelen. ADHD komt voor bij zo’n 3-5% van de kinderen, en veel van deze kinderen zijn actief in sport. Toch is er geen duidelijk platform of meldpunt waar ouders terecht kunnen wanneer hun kind wordt uitgesloten, verkeerd wordt begrepen of zelfs gestraft voor gedrag dat bij hun diagnose hoort.

Wat moet er veranderen in de sportwereld?

• Opleiding voor trainers: Trainers moeten basiskennis hebben over ADHD, autisme en andere neurodiverse aandoeningen. Begrip begint bij bewustwording.
• Maatwerkbeleid binnen verenigingen: Niet elk kind past binnen een standaardprotocol. Maatwerk maakt het mogelijk om kinderen met ADHD een eerlijke kans te geven.
• Ouders betrekken bij beleid: Ouders kennen hun kind het best. Door samen te werken kunnen onnodige conflicten en stress worden voorkomen.
• Sportbonden moeten hun verantwoordelijkheid nemen: Instellingen zoals de KNGU zouden actief moeten ondersteunen bij inclusieve sportpraktijken.

ADHD is geen beperking, maar vraagt om een andere aanpak

Onze dochter bewijst dat dagelijks. Zij is niet minder, alleen anders. Waar de één baat heeft bij stilte en structuur, helpt het haar juist om af en toe te bewegen, los te laten of even af te schakelen op een trampoline. Dit vraagt niets meer dan aanpassing van de omgeving – en een open blik van de trainer.

In plaats van te focussen op wat niet werkt, moeten we kijken naar wat wél werkt. Als een kind energie heeft, hoe kunnen we die dan inzetten in plaats van onderdrukken? Hoe kunnen we de kwaliteiten van ADHD benutten in plaats van er een probleem van te maken?

Oproep aan trainers, verenigingen en bonden

We roepen alle sporttrainers en verenigingen op: kijk verder dan gedrag. Zoek de mens achter het kind. Begrijp dat ADHD niet alleen uitdagingen kent, maar ook unieke krachten meebrengt: creativiteit, doorzettingsvermogen, energie, passie.

Laat geen enkel kind in de kleedkamer zitten omdat je niet weet wat je met hem of haar aan moet. Vraag hulp, leer bij, pas aan. Want sport hoort voor ieder kind een veilige, stimulerende plek te zijn – óók voor kinderen met ADHD.